Στις 15 Ιουνίου 2017, στην έδρα της UNESCO στο Παρίσι, πραγματοποιήθηκε ημερίδα με θέμα «Το ανθρώπινο πρόσωπο της μετανάστευσης: Ιστορικές προοπτικές, μαρτυρίες και πολιτικές εκτιμήσεις».

Την  Ημερίδα διοργάνωσαν η UNESCO και το Πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Εθνών (UNU), βασικοί ομιλητές κατά την έναρξή της ήταν ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου κύριος David Malone, ο εκπρόσωπος του UNU στην UNESCO κύριος Daniel Rondeau, και η Πρέσβυς Καλής Θελήσεως της UNESCO, κυρία Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, και εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της διαδικασίας ανάπτυξης μιας παγκόσμιας συμφωνίας για τη μετανάστευση, η οποία προβλέπεται από τη Διακήρυξη της Νέας Υόρκης για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες (Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, Σεπτέμβριος 2016).

Ανοίγοντας τις εργασίες της Ημερίδας, η Γενική Διευθύντρια της UNESCO, κυρία Irina Bokova,  επεσήμανε ότι αυτή συνδέεται με το Πρόγραμμα  «Φιλόξενες Πόλεις για τους Πρόσφυγες», μια πρωτοβουλία της UNESCO, της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας των Πόλεων κατά του Ρατσισμού (ECCAR) και του «Ιδρύματος Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη», η οποία ξεκίνησε πριν από έναν περίπου χρόνο, και πήρε σάρκα και οστά τον Νοέμβριο του 2016 κατά τη διάρκεια της  διήμερης Συνάντησης των Αθηνών, που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, κυρίου Προκοπίου Παυλοπούλου και στην οποία συμμετείχε και η ίδια. «Ενεργούμε, είπε μεταξύ άλλων η κυρία Bokova, για να ενισχύσουμε τις κοινωνικές υποδοχές και να ευνοήσουμε νέους τρόπους για να ζήσουμε μαζί, κυρίως στις πόλεις. Αυτό είναι το πνεύμα της πρωτοβουλίας μας «Φιλόξενες πόλεις για τους πρόσφυγες», κι αυτός είναι ο σκοπός μας στην UNESCO. Επιτρέψτε μου να χαιρετίσω και για άλλη μια φορά να εκφράσω τον βαθύτατο σεβασμό μου στη Μαριάννα Βαρδινογιάννη, Πρέσβυ Καλής Θελήσεως της UNESCO που συμμετέχει μαζί μας σ αυτή την Ημερίδα, στόχος της οποίας  είναι να φωτίσει και να προωθήσει την ανάπτυξη μεταναστευτικών πολιτικών που τοποθετούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια στο επίκεντρο της δράσης τους».

Η κυρία Βαρδινογιάννη, λαμβάνοντας τον λόγο μετέφερε στην Ημερίδα την εμπειρία της χώρας μας στο προσφυγικό ζήτημα λέγοντας : «Η πατρίδα μου η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης αποτελεί μια από τις κύριες πύλες εισόδου προσφύγων στην Ευρώπη. Από το 2015 μέχρι σήμερα γίναμε μάρτυρες των ηρωϊκών προσπαθειών που κατέβαλαν οι νησιώτες μας προκειμένου να σώσουν τις χιλιάδες των προσφύγων που έφθαναν εκεί, κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες καθώς και των υπεράνθρωπων προσπαθειών που κατέβαλαν οι τοπικές αρχές,  οι μη κυβερνητικές οργανώσεις –μεταξύ αυτών και το Ίδρυμά μας  μέσω του Προγράμματος «We Care» για παροχή ιατρικής περίθαλψης σε παιδιά προσφύγων – καθώς και η τοπική κοινωνία,  προκειμένου να τους εξασφαλίσουν στέγη, τροφή, ρουχισμό και ιατρική περίθαλψη. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Λέσβος στην οποία κατέφθασαν με βάρκες από την Τουρκία  περίπου 500.000 πρόσφυγες με προορισμό την Ευρώπη. Πολλοί έφτασαν στον προορισμό τους, ενώ πολλοί άλλοι, όταν έκλεισαν τα σύνορα αναγκάστηκαν να παραμείνουν στην Ελλάδα η οποία κλήθηκε ν’ αντιμετωπίσει αυτή την ανθρωπιστική κρίση, παρά την δική της οικονομική κρίση και τα μέτρα λιτότητας που είχαν επιβληθεί στον ελληνικό λαό… Αυτό και πολλά άλλα παραδείγματα επιβάλλουν την  υιοθέτηση πολιτικών ένταξης των προσφύγων στον κοινωνικό ιστό των πόλεων, οι οποίες αφενός θα σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων και αφετέρου δεν θα διαταράσσουν την καθημερινή ζωή των κατοίκων των πόλεων που τους φιλοξενούν… Σήμερα, εν όψει της παγκόσμιας μετακίνησης πληθυσμών, η  βιωσιμότητα των πόλεων και των εθνών μας εξαρτάται από την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αξιών της δικαιοσύνης, της ισότητας και της ένταξης, καθώς και από τις δράσεις μας οι οποίες εμπνέονται από αίσθημα συμπόνιας και αλληλεγγύης. Γιατί δυστυχώς υπάρχουν πολλές μαρτυρίες σχετικές με τις δυσμενείς συνθήκες εργασίας των προσφύγων, τις διακρίσεις εις βάρος τους και την ξενοφοβία. Για παράδειγμα συχνά οι γυναίκες – μετανάστριες αντιμετωπίζουν τριών ειδών διακρίσεις: ως γυναίκες, ως απροστάτευτες  εργαζόμενες και ως μετανάστριες…».

Στη συνέχεια της ομιλίας της, η κυρία Βαρδινογιάννη επικεντρώθηκε στην παρουσίαση του Προγράμματος «Φιλόξενες Πόλεις για τους Πρόσφυγες»: «Το Πρόγραμμα αυτό στοχεύει στην καλύτερη κατανόηση των δεδομένων και των δυσκολιών του προσφυγικού ζητήματος καθώς και στην ενδυνάμωση των τοπικών αρχών στον τομέα της διαχείρισης των παραμέτρων που συνδέονται με την υποδοχή και ένταξη των προσφύγων. Δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στον ρόλο που καλούνται να παίξουν οι πόλεις υποδοχής καθώς το 80% των προσφύγων καταφθάνουν σε αστικά κέντρα… Μέχρι σήμερα, στο πλαίσιο του Προγράμματός μας, εκπονήσαμε μια μελέτη η οποία περιλαμβάνει χρήσιμες ιδέες και πρακτικές για τη διαχείριση των ζητημάτων που συνδέονται με την υποδοχή και φιλοξενία προσφύγων και μεταναστών, όπως είναι η στέγαση, η διατροφή, η εκπαίδευση, η ανεύρεση εργασίας, κ.λπ. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο στάδιο της προετοιμασίας ενός εγχειριδίου – πρακτικού οδηγού, το οποίο θα εφοδιάσει την τοπική αυτοδιοίκηση των πόλεων υποδοχής προσφύγων καθώς και τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς με νέα δεδομένα, νέες γνώσεις, συμβουλές και εργαλεία, όλα βασισμένα στα ανθρώπινα δικαιώματα και με ιδιαίτερη ευαισθησία στα λεπτά ζητήματα που συνδέονται με γυναίκες και παιδιά, ώστε να διευκολυνθούν στο έργο τους και να το επιτελέσουν με μεγαλύτερη ευχέρεια και αποτελεσματικότητα…».

Ακολούθησαν οι ομιλίες των εμπειρογνωμόνων, μεταξύ των οποίων ήταν διακεκριμένοι καθηγητές πανεπιστημίων, επιστήμονες, γιατροί, κοινωνιολόγοι, κυβερνητικοί εκπρόσωποι καθώς κι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι μεταξύ άλλων επεσήμαναν :

  • Το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα έχει πάρει παγκοσμίως τεράστιες διαστάσεις σύμφωνα με τη Διεθνή μεταναστευτική έκθεση του 2015: Ο αριθμός των μεταναστών σ’ ολόκληρο τον κόσμο αγγίζει τα 244 εκατομμύρια, μεταξύ των οποίων τα 20 εκατομμύρια είναι πρόσφυγες, άνθρωποι δηλαδή που αναγκάστηκαν, δεν επέλεξαν,  να μεταναστεύσουν. Αυτοί οι αριθμοί από μόνοι τους είναι τρομακτικοί και αποδεικνύουν πόσο μεγάλες είναι σήμερα οι προκλήσεις  για την ένταξή των προσφύγων και των μεταναστών στον κοινωνικό ιστό των πόλεων που καταφθάνουν.
  • Η ανάγκη προώθησης και εφαρμογής ενδεδειγμένων πολιτικών σε τοπική, εθνική και παγκόσμια κλίμακα επιβάλλει την βαθύτερη κατανόηση των επιπτώσεων της ανθρώπινης κινητικότητας, και οι μαρτυρίες των ίδιων των μεταναστών είναι εκείνες που αποκαλύπτουν από πρώτο χέρι το ανθρώπινο πρόσωπο αυτού του παγκόσμιου φαινομένου, συμβάλλοντας έτσι στην αναθεώρηση και καταπολέμηση των καθιερωμένων προκαταλήψεων και στερεοτύπων.
  • Η κατανόηση των αιτίων που αναγκάζουν τους ανθρώπους να μεταναστεύουν είναι μία από τις πιο σημαντικές παραμέτρους για την αντιμετώπιση του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος και μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την προσεκτική ανάλυση της ιστορίας και της εξέλιξής του. Αυτή η γνώση σε συνδυασμό με τις εμπειρίες και τα διδάγματα που μπορούμε να αντλήσουμε από τους πολλούς και ποικίλους φορείς που εμπλέκονται στο ζήτημα αυτό μας προσφέρει τη δυνατότητα να αναπτύξουμε πολιτικές που θα σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των μεταναστών και προσφύγων ανεξάρτητα από το φύλο, την ταυτότητα και το στάτους τους.

ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ η Πρέσβυς Καλής Θελήσεως της UNESCO κυρία Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, η Γενική Διευθύντρια της UNESCO κυρία Irina Bokova και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών κύριος David Malone.