To «Ίδρυμα για το Παιδί και την Οικογένεια» σε συνεργασία με το «Fondation pour l Enfance» [Γαλλία], διοργάνωσε τον Μάρτιο του 2003 στην Αθήνα την “2η Ευρωπαϊκή Σύνοδο Νομικών, υπευθύνων για θέματα ανηλίκων”.
Η «1η Συνόδος δικαστών»είχε διοργανωθεί από το «Fondation pour l’ Enfance» στο Παρίσι τον Νοέμβριο του 2000. Σκοπός της 2ης Συνόδου, που τελούσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Δικαιοσύνης και πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήταν η προστασία των ανηλίκων από την παιδική πορνογραφία μέσω Διαδικτύου και από τη σεξουαλική εκμετάλλευση με σκοπό το κέρδος, μέσα από την εξέταση των διαφορετικών εθνικών νομοθεσιών, συστημάτων οργάνωσης, πρακτικών και πειραματισμών, που εφαρμόζονται σε διαφορετικές χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στη «2η Ευρωπαϊκή Σύνοδο Νομικών, υπευθύνων για θέματα ανηλίκων» εκπροσωπήθηκαν οι εξής χώρες- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ιταλία, Ισπανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σουηδία, Φινλανδία.
Κάθε χώρα εκπροσωπήθηκε από τριμελείς αντιπροσωπείες, τις οποίες αποτελούσαν υπουργοί, διακεκριμένοι δικαστές, εισαγγελείς, νομικοί, αστυνομικοί και εμπειρογνώμονες.
Στην έναρξη της Συνόδου, εκτός από την κ. Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη και την κ. Anne-Aymone Giscard d’ Estaing, ιδρύτρια και Πρόεδρο του «Fondation pour l Enfance», έλαβαν τον λόγο, ο Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Φίλιππος Πετσάλνικος, ο Υπουργός Δικαιοσύνης της Γαλλίας, κ. Dominique Perben, o Yπουργός Δημόσιας Τάξεως κ. Μιχάλης Χρυσοχοϊδης και ο Διευθυντής Τοπικής και Εθνικής Αστυνομίας I.P.C.O.-Interpol, κ. Peter Vowe.
Κατά την εναρκτήρια ομιλία της η κ. Βαρδινογιάννη, μεταξύ άλλων επεσήμανε:
«Τα δύο θέματα που θα εξετασθούν στη Σύνοδο – η Παιδική πορνογραφία στο Internet και η Σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων για εμπορικούς σκοπούς – βρίσκονται στην καρδιά του σύγχρονου κοινωνικού προβληματισμού. Θα έλεγα ότι είναι ο καθρέφτης του ανοχύρωτου κόσμου που χτίσαμε για τα παιδιά μας. Ο καθρέφτης ενός κόσμου που η παρουσία του Internet τον κάνει όλο και ευρύτερο, όλο και λιγότερο ελεγχόμενο. ..H σημερινή μας συνάντηση έρχεται να απαντήσει στην ανάγκη της συνεργασίας, της συλλογικής προσπάθειας και του συντονισμού σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην ανάγκη εναρμόνισης των νομοθεσιών και χάραξης μιας ενιαίας πολιτικής που στην εποχή των μεγάλων αλλαγών στον κοινωνικό Ευρωπαϊκό χάρτη καθίσταται όλο και πιο επιτακτική. Είμαι βεβαία ότι η Δεύτερη Ευρωπαϊκή Σύνοδος Νομικών ασχολουμένων με θέματα ανηλίκων, θα συμβάλει θετικά στην πρόοδο αυτού του Παγκόσμιου πλέον κινήματος για την προστασία των παιδιών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι είναι δική μας η ευθύνη για τον κόσμο που βιώνουν τα σημερινά παιδιά και ότι ο πραγματικός πλούτος της ανθρωπότητας θα κριθεί με γνώμονα το αν καταφέραμε να δημιουργήσουμε για το μέλλον του κόσμου, το παιδί, μια κοινωνία ειρήνης, αρμονίας, αξιοπρέπειας και αυθεντικότητας…»
Οι τρεις Υπουργοί -κ. Πετσάλνικος, κ. Χρυσοχοϊδης και κ. Perben- υπογράμμισαν την ύπαρξη πολιτικής βούλησης όσον αφορά στην αποτελεσματικότερη προστασία των ανηλίκων, με έμφαση στις πολιτικές πρόληψης του φαινομένου της κακοποίησης και εμπορευματοποίησης των ανηλίκων. Επεσήμαναν την ανάγκη διαρκούς τροποποίησης κι εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας που προστατεύει τους ανήλικους, καθώς και την ανάγκη να ενταθεί ακόμα περισσότερο η διακρατική συνεργασία στον τομέα αυτόν. Μέσα στο πλαίσιο αυτής της κινητοποίησης και του εκσυγχρονισμού, όπως τόνισαν οι υπουργοί, η διοργάνωση συναντήσεων , όπου ο επιστημονικός διάλογος είναι γόνιμος και ειλικρινής και η ανταλλαγή απόψεων πάνω σε εμπειρικά εφαρμοζόμενες πολιτικές πολύτιμη, αποτελεί σημαντικό αρωγό για την δημιουργία ενός σύγχρονου Δικαίου Ανηλίκων. Ανακοίνωσαν επίσης την ήδη εφαρμογή προσφάτων σχετικών νόμων καθώς και την προετοιμασία νομοσχεδίων προς ψήφιση.
Ακολούθησαν οι ανακοινώσεις και η ανταλλαγή απόψεων των συνέδρων και τέλος η εξαγωγή των συμπερασμάτων.
Η Καθηγήτρια Εγκληματολογίας -Σωφρονιστικής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Καλλιόπη Δ. Σπινέλλη συνόψισε τα όσα κατέθεσαν οι σύνεδροι για το πρόβλημα της παιδικής πορνογραφίας μέσω Διαδικτύου:
* Το πρόβλημα αυτό είναι πολυδιάστατο, πολύπλοκο, πρόσφατο και παγκοσμιοποιημένο.
* Οι ομάδες ανθρώπων -δράστες και θύματα- που εμπλέκονται σ’ αυτό προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς και κινούνται στον κυβερνοχώρο, γεγονός που επιτρέπει την εμπλοκή παγκοσμίων κυκλωμάτων, καθιστά τον εντοπισμό τους μια πολύ δύσκολη υπόθεση, κι επηρεάζει όλους μας, καθώς το ίντερνετ υπάρχει πια σε κάθε σχεδόν σπίτι.
* Καθώς χρησιμοποιείται υψηλή τεχνολογία απαιτείται από τη πλευρά των ανθρώπων που υπηρετούν στις υπηρεσίες της ποινικής δικαιοσύνης να εκπαιδευτούν κατάλληλα ώστε να αποκτήσουν τις απαιτούμενες γνώσεις για να διεισδύσουν στα κυκλώματα των εγκληματιών.
* Σε ορισμένες χώρες ήδη έχει αρχίσει αυτού του είδους η εκπαίδευση και είναι απαραίτητο να επεκταθεί και στις υπόλοιπες.
* Παράλληλα είναι αναγκαία και η εκπαίδευση των παιδιών ώστε να κάνουν σωστή χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και γενικότερα της πλοήγησης τους στο ίντερνετ, αλλά και η ενημέρωση των γονιών πάνω στις μεθόδους φιλτραρίσματος και ελέγχου.
* Απαιτείται επίσης ο εκσυγχρονισμός των νομοθεσιών ώστε να συμπεριληφθούν σ’ αυτές τα νέα αδικήματα εις βάρος των ανηλίκων, και να προβλεφθούν αυστηρές ποινές για τους δράστες.
* Είναι απαραίτητη η διάχυση της τεχνογνωσίας και η δημιουργία βάσης δεδομένων καθώς και σταθμοί περιήγησης στο διαδίκτυο, όπου θα μπορούν να καταγγέλλουν οι πολίτες ότι εμπίπτει στην αντίληψή τους.
* Είναι απαραίτητη η δημιουργία τηλεφωνικών γραμμών βοήθειας στις οποίες θα μπορούν να απευθύνονται οι ανήλικοι που παρενοχλούνται ή ι πέφτουν θύματα παιδόφιλων.
* Πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματική πρόληψη και καταστολή του φαινομένου έχει η συνεργασία μεταξύ των κρατών σε όλα τα επίπεδα -αστυνομία, ποινική δικαιοσύνη, κ.λπ.- αλλά και η εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων.
Ο κ. Yvon Tallec, Αντιεισαγγελέας, Επικεφαλής της Εισαγγελίας Ανηλίκων Παρισίων, συνόψισε τα όσα κατέθεσαν οι σύνεδροι για τη Σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων με σκοπό το κέρδος:
* Οι νομοθεσίες των περισσότερων κρατών έχουν κάνει σημαντικά βήματα εκσυγχρονισμού στον τομέα αυτόν, με τον ορισμό και την ένταξη νέων αδικημάτων και την πρόβλεψη αυστηρών ποινών, αλλά πρέπει και οι υπόλοιπες χώρες να κινηθούν προς την ίδια κατεύθυνση
* Πρέπει να αυξηθούν οι πρακτικές εντοπισμού και δίωξης των εγκληματιών με έμφαση στις μεθόδους διείσδυσης και προβοκάτσιας, να εμπλέκονται δηλαδή οι αστυνομικοί με τα κυκλώματα αυτά δείχνοντας δήθεν ενδιαφέρον για παιδοφιλικές δραστηριότητες.
* Παρατηρείται έξαρση του φαινομένου στις ανεπτυγμένες χώρες λόγω των μεγάλων μεταναστευτικών ρευμάτων των τελευταίων χρόνων και γι αυτό απαιτείται η δημιουργία υπηρεσιών πρόληψης, αγωγής και περίθαλψης αυτών των κοινωνικών ομάδων.
* Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις μπορούν να δραστηριοποιηθούν αποτελεσματικά στον τομέα αυτό με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, την ενημέρωση των γονιών και των παιδιών αλλά και την προώθηση του διακρατικού διαλόγου και της ανταλλαγής απόψεων πάνω σε νέες πρακτικές και πολιτικές πρόληψης και καταστολής.
* Η δημιουργία σε κάθε χώρα μιας εξειδικευμένης μονάδας αστυνομικών, δικαστών, εισαγγελέων, νομικών και ειδικών για την φροντίδα και περίθαλψη των ανηλίκων, αλλά και για την πρόληψη του φαινομένου. Και βέβαια απαιτείται η διακρατική συνεργασία όλων αυτών των μονάδων
Η κ. Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, κλείνοντας τις εργασίες της «2ης Ευρωπαικής Νομικών, υπευθύνων για θέματα ανηλίκων» μεταξύ άλλων είπε:
«Η συνάντησή μας για άλλη μια φορά ανέδειξε τον ρόλο της συνεργασίας ανάμεσα στους κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς, ρόλο που στη σύγχρονη εποχή έχει αποκτήσει μεγάλη βαρύτητα και αποδοχή. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι η Κοινωνία των Πολιτών αποκτά όλο και δυνατότερη φωνή και η δράση των μη Κυβερνητικών Οργανισμών έρχεται να συμπληρώσει όλο και πιο ουσιαστικά το έργο των Αρχών. Θέλω να ευχαριστήσω όλους σας για την σημαντική δουλειά που έγινε στη συνάντησή μας σε θεσμικό αλλά και πρακτικό επίπεδο. Πιστεύω ότι έγιναν ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις και προτάσεις για τη συντονισμένη δράση που πρέπει να αναλάβουμε πάνω σε ένα κοινό στόχο προσανατολισμένο στην εναρμόνιση και στην σύγκλειση των νομοθεσιών , των πολιτικών και των πρακτικών που έχουν στόχο τους την προστασία των ανηλίκων… Η προσπάθειά μας δεν θα μείνει εδώ. Πρέπει να είναι μεθοδική, πολύπλευρη και συνεχής. Γιατί σίγουρα τα ζητήματα αυτά δεν λύνονται μέσα σε μια μέρα. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι από την πλευρά μας, το « Ίδρυμα για το Παιδί και την Οικογένεια» θα κάνει ότι επιβάλλεται για να προωθήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στους αρμόδιους φορείς, όσο γίνεται πιο σύντομα και με την μεγαλύτερη συνέπεια, τα πορίσματα της Συνόδου μας. Και πάντα σε συνεργασία με το «Ίδρυμα για την Παιδική Ηλικία» στη Γαλλία, που άνοιξε τον δρόμο για αυτές τις συναντήσεις αλλά και κρατώντας ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας που άνοιξε η σημερινή μας συνάντηση. Γιατί οι δύο Σύνοδοι που πραγματοποιήθηκαν- η πρώτη το 2000 στο Παρίσι και η δεύτερη σήμερα εδώ στην Αθήνα- μπορούν να γίνουν η βάση για μια ισχυρή συμμαχία. Μια συμμαχία υπέρ των παιδιών και ένα μέτωπο κατά του εγκλήματος που πιστεύω θα βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές…»
Διοργανωτές και σύνεδροι δεσμεύτηκαν, στο άμεσο μέλλον να κάνουν προτάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε άλλους αρμόδιους φορείς, ώστε να προωθηθούν και να εφαρμοστούν στο μέλλον, μέτρα προστασίας των ανηλίκων.
Τα πρακτικά της συνάντησης: http://www.fondation-enfance.org/final/publications/rapports2003.htm